به بهانه روز جهانی اوتیسم با این بیماری بیشتر اشنا شویم

دوم آوریل، ۱۴ فروردین، روزجهانی اوتیسم (اختلال در دَرخودماندِگی) است.

شاید اسم اوتیسم را شنیده باشید ، اوتیسم یک بیماری می باشد که در کودکان نمایان می شود دَرخودماندِگی یا اوتیسم (به انگلیسی: Autism )نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است که با رفتارهای ارتباطی، کلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه سالگی بروز می‌کند و علّت اصلی آن ناشناخته‌است. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است. وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروزاوتیسم ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد. کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات کلامی و غیر کلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشکل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. در بعضی موارد رفتارهای خودآزارانه و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. در این افراد حرکات تکراری (دست زدن، پریدن) پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود و ممکن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیت‌های غیر معمول دیده شود. هستهٔ مرکزی اختلال در درخودماندگی، اختلال در ارتباط است.

از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده در دنیا یک نفر مبتلا به اوتیسم است. کارشناسان زندگی ماشینی و عوامل ناشی از آن مانند استرس را در سیر صعودی ابتلا به این بیماری دخیل می دانند. نتیجه یک مطالعه نشان می دهد زنانی که چاق و یا دیابتی هستند، در صورتی که باردار شوند، بیش از مادران سالم با احتمال تولد نوزاد اوتیسمی روبرو خواهند بود.

 دلیل بوجود آمدن اوتیسم چیست؟
دلیل خاصی برای اوتیسم وجود ندارد اما به طور کلی یکی از دلایل آن می تواند اختلالات در ساختار و عملکرد مغز باشد. اسکن های مغزی، شکل و ساختار متفاوتی در مغز کودکان اوتیسمی نسبت به کودکانی که مبتلا به اوتیسم نیستند، نشان می دهند. بعضی از محققان در حال بررسی تعدادی از نظریه ها، از جمله ارتباط بین وراثت، ژنتیک و مشکلات پزشکی هستند. دیگر محققان در حال بررسی مشکلات در دوران بارداری و یا زایمان و همچنین عوامل محیطی مانند عفونتهای ویروسی، عدم تعادل متابولیک، و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی زیست محیطی هستند.

جهش و دگرگونی های ژنی ممکن است در شدت و نوع اوتیسم نقش داشته باشند. یافته ها می تواند به بهبود یا درمان اختلالات منجر شوند. بر اساس مطالعات انجام شده شدت و نوع اوتیسم در افراد متفاوت است. محققان برای تعیین چگونگی تاثیر جهش ژن در نشانه های اوتیسم، صدها تن از بیماران اوتیسم و نزدیک به ۱۰۰۰ ژن را آنالیز کردند. یافته ها نشان داده است که جهش های ژنتیکی مخرب تر، معمولا منجر به علائم شدیدتر اوتیسم می شود. بیماران اوتیسمی که مهارتهای کلامی ضعیفی دارند یا فاقد مهارت کلامی هستند اغلب دارای جهشهای ژنی هستند که در مغز فعالتر هستند و کسانی که شدت علائم اوتیسم در آنها کمتر است دارای جهش های ناقص  ژنی هستند. همچنین یافته ها نشان می دهد که نقش جهشهای ژنی در جنسیت افراد مبتلا به اوتیسم متفاوت است. هرچند که اوتیسم در کودکان پسر شایع تر است اما شدت علائم اوتیسم در خانمهای مبتلا به آن شدیدتر است و دلیل آن این است که ژنهایی که در دختران مبتلا به اوتیسم جهش پیدا می کند نسبت به ژن پسرها، در مغز بسیار فعالتر هستند.

همچنین تحقیقات نشان می دهد، قرار گرفتن در معرض مقدار زیادی از کروم ( فلزی سنگین) قبل از تولد و در طول بارداری، ۶۵ درصد خطر ابتلا  به اوتیسم را افزایش می دهد. استایرن موجود در اگزوز ماشین و گازهای صنعتی، خطر اختلال تکاملی را دو برابر می کند.

چه کسانی در معرض خطر اوتیسم قرار دارند
اوتیسم بیشتر در میان افرادی که دارای شرایط خاص پزشکی، از جمله سندرم X شکننده، اسکلروز ناهنجار، سندرم سرخجه مادرزادی، و فنیل درمان نشده (PKU) هستند دیده می شود.  اوتیسم در پسران شایع تر از دختران است.

چگونه می توان از اوتیسم جلوگیری کرد
اگرچه هنوز علت بروز اوتیسم ناشناخته است، بسیاری از محققان بر این باورند که ژنتیک مسئول ۹۰ درصد از خطر ابتلا به اوتیسم کودک است. در موارد نادر آلودگیهای شیمیایی و عوامل دیگر می تواند منجر به نقص تولد شود.

برای کاهش خطر اوتیسم در کودک:

معاینات مرتب، تغذیه سالم، ورزش و مصرف ویتامین و مکمل ها در دوران بارداری

خودداری از مصرف دارو به ویژه داروهای ضد تشنج در طول دوران بارداری مگر با مشورت پزشک.

دوری از مشروبات الکلی در دوران بارداری

چنانچه مبتلا به فنیل (PKU) یا سلیاک هستید مراحل درمان را طی کنید

پیشگیری از از ابتلا به سرخجه قبل از بارداری

درمانی برای اوتیسم وجود دارد؟

تا کنون هیچ روش قطعی‌ای برای درمان مبتلایان به اوتیسم  یافته نشده‌است. کارآمدترین روش درمانی، توانبخشی است.

در تحقیقات اخیری که توسط برخی والدین کودکان مبتلا به اوتیسم و متخصصین انجام شده این نتیجه حاصل شده است که در برخی از نمونه های آماری استفاده از شیر شتر به عنوان یک درمان موثر برای این بیماری پذیرفته شده است.

برای آنکه بهترین سرویس را به یک کودک مبتلا به درخودماندگی ارایه دهیم، باید به موارد زیر توجه نماییم:

1. کودک ما حتماً باید توسط یک متخصصروانپزشکی اطفال و یک متخصص مغز و اعصاب اطفال ویزیت شود.
2. به طور فشرده و ترجیحاً هر روز تحت خدماتگفتاردرمانی و کاردرمانی قرار گیرد.
3. لازم است والدین و مربی کودک روش‌های مناسب تقویت مهارت‌های ارتباطی کودک را از طریق مطالعه کتاب‌های مرتبط و یا به وسیلهٔ جلسات مشاوره‌ای که کاردرمانگر کودک برگزار می‌کند، فرا بگیرند.
4. ارزیابی وضعیت حسی – حرکتی کودک به وسیله کارشناسان کاردرمانی صورت پذیرد و در صورت لزوم جلسات کاردرمانی ذهنی کودک به طور منسجم برگزار گردد.
5. موسیقی درمانی، راهکاری برای ارتباط با کودکان اوتیسم است. نقاشی و قصه گویی نیز یکی از روش های موثر تربیت کودکان اوتیسم است و پدران و مادران باید در یک گوشه اتاق نشسته و کتاب های قصه متناسب با سن کودک را با صدای بلند و دلنشین برای علاقه مندی آنان بخوانند