نقدی بر کتاب همه چیز از دهان این زن شروع شد توسط بانو سریا داودی حموله

فصلی نو-نقدی بر کتاب همه چیز از دهان این زن شروع شد توسط بانو سریا داودی حموله

خوانش مجموعه شعر
« همه چیز از دهان این زن شروع شد»

ـ روزی مردی /در تو به دنیا می آید که دیوانه ی من می شود/ و با بوسه هایت/ زنی زیبا/ در من می میرد/ که سال ها معشوقه ات بود/ قرن ها بعد/ ما برای عاشق شدن/ دوباره متولد می شویم/ و این باز هیچ چیز نمی تواند/ از هم جدای مان کند/ من ماهی کوچکی می شوم/ تو رودخانه ی سر براهی/ من برای دوست داشتنت/ خودم را به آب می زنم./ شعرِ«۵۶»
در مجموعه « همه چیز از دهان این زن شروع شد» (۱)نرگس دوست، ابژکتیو( عینیت) و سوبژکتیو( ذهنیت) موجب ارتباط معنایی سطرها می شود و ساختار معنایی در محور حس های نوستالژیک بازنمود دارد.
ساختار باورمندانه ی شعرها به علت معنا پذیری است و تناسب های لفظی موجب همبستگی معنایی است. در این تصاویر روایی روایت های خطی در مداری حسی ـ مفهومی می چرخند و آشنایی زدایی های معنایی بر محور مضمون های فردی و اجتماعی بنا نهاده شده است:
ـ ما زن ها معشوقه های عجیبی هستیم/ هر مردی دوست مان دارد را / نمی فهمیم/ همین که خواست برود/ تازه عاشق می شویم./ شعرِ«۳»
شاعر با نگاه تجربه گرایانه دست به آفرینش می زند و برای بیان واقعیات فردی و اجتماعی به جزیی نگری متوسل می شود. با منولوگ سرایی بر لایه های تاویلی می افزاید و با عینیت گرایی به سمت هست مندی های محسوس می رود و با تلفیق خودآگاه و ناخودآگاه، روایت ها را به تصویر می کشد. معمولا احساسات خویش را در شعرها منعکس می کند و با جزیی نگری در پی کشف ظرفیت های پنهان و آشکار است.
با تک صدایی به سمت معنا محوری می رود و به واسطه ی بندهای «گزارشی ـ خبری» تناقض‌های تقابلی ـ تقارنی را به تصویر می کشد و به صورت مستقیم مسایل عام را به تصویر می کشاند و تلقی فردی خویش را بیان می دارد.با مفاهیم ساختاری حس‌های نوستالژیک را به تصویر می‌کشد و با آمیزه‌ای از عناصر «عشق ـ مرگ» مانند آینه‌ جهان و هستی را منعکس می کند:
ـ این روزها/ به هر کافه ای می روم/سراغ تو را/ از صندلی های خالی/ می گیرم/ و تلخ تلخ/ قهوه ی چشم هایم را/ در فنجان ها می ریزم/ برای مشتریانی که شبیه تو حرف می زنند/ حوصله ام که سر می رود/ از کیف دستی ام/ فندک در می آورم/ با سیگاری/ که هنوز آمدنت را روشن نکرده است./ شعرِ«۱»
زبان ساده و موجز برگرفته از وضعیت ساختاری شعرهاست. دو عنصر احساس و اندیشه در خلق شعرها نقش کلیدی دارند . به واسطه ی زبان ساختارمند با جهان پیرامون ارتباط برقرار می کند. که در این مکاشفه ها هستی و هست مندی تجلی می یابند.
«منِ» انسانی و«منِ» اجتماعی در محوریت« عشق ـ مرگ» بازنمود برجسته ای دارند. بیان حسی- مفهومی در پایان بندی ها برخوردار از خلاقیت های شاعر است. گزاره های متصل از لحاظ مضمون و محتوایی بافت محکمی دارند:
ـ این روزها/ زن غمگین شعر من/ کنار پنجره می ایستد/ و برای درخت پیر حیاط/ آرزوی گنجشک می کند./ شعرِ«۱۴»
در این روایت روایی گرچه بارساختاری بر دوش تصاویر روایی است،اما بعضی واژه ها نقش تعیین کننده ای دارند. راوی زنی ست که سعی دارد به مفاهیم و معنای برجسته برسد،اصلا زن کانون اصلی شعر است،پاییز، دالى است که مدلولش دوری و فراق است. پنجره ارتباطی است که به آرزوها و آمال باز می شود. گنجشک حضوری بی واسطه دارد و درخت پیر نشان از زوال حالات «انسان و طبیعت» در فصل پاییز است.

این روایت های تک ساختی متکی بر محور همنشینى (ایجازمندی) هستند. شعرها ذات و ماهیت طبیعت گراینه و انسان مدارانه دارند و از نوعی عقلانیت مدرن مد برخوردارند.هست مندی های محسوس در جزییات زندگی اتفاق می افتد و ساختار موضوعی برای باز آفرینی ذهنیت و عینیت نقش بنیانی دارد:

ـ پاییز /زن سرگردانی ست/ که این روزها/ به همه چیز اعتراض می کند/ خودش را از درخت ها آویزان می کند/ به پنجره ی اتاق تو می کوبد/ و به تابلوی سرکوچه گیر می دهد/ با مشت هایش چیزی تکان نمی خورد/ تنها های های زن دیوانه ای/ که نمی دانم چه مرگش شده است/ شب و روز /کلنجار می رود/ با روسری تو/ بلند شو / دست هایش را بگیر/ با سرانگشت های نازکش/ ناخن هایت را لاک بنفش بزن/ که همین روزها/ گیسوانت را به باد می دهد./ شعرِ«۵۳»
در « همه چیز از دهان این زن شروع شد» شاعر درد و رنج های فردی و اجتماعی زنان بازگو می کند. آن چنان که زن به عنوان مادر،همسر،محبوب و معشوق مورد توجه قرار گرفته است.
این روایت های عاشقانه برخاسته از غربت و تنهایی است.زن به صورت یک موجود زمینی با حس های انسانی به تصویر کشیده شده است.تکرار موتیف هایی نظیر پنجره فنجان، ماهی، رودخانه، صندلی… نشان از دور افتادگی است. آن چنان که این روایت محوری ها حول عاطفه و احساس های زنانه می چرخد.
پی نوشت:
۱- همه چیز از دهان این زن شروع شد،نرگس دوست،نشر شانی،چاپ ۱۳۹۵