به قلم مسعود بهرامی -قهر مدنی و عدم مشارکت سیاسی(۱)

فصلی نو- مسعود بهرامی – قهر مدنی و عدم مشارکت سیاسی بخش اول

مدتی است که در تعامل های روزمره با افرادی مواجه می شوم که به علت ناامید شدن از تغییر برخی رویه ها و برای دست یافتن به برخی آزادی ها قهر مدنی و عدم مشارکت سیاسی را در پیش گرفته اند. در این سطور قصد دارم کوتاه و مختصر برخی مفاهیم را بیان نمایم.
طبق توصیف جان لاک از آزادی می دانیم که افراد هنگامی آزاد هستند که اختیار کامل نظم بخشیدن به کنش های شان را داشته باشند و جان و مال شان را هر گونه که مناسب بدانند، بدون استجازه یا وابستگی به غیر، در خدمت بگیرند. همچنین هیچ کس نباید به حیات و سلامت دیگری آسیب برساند.
از این روی آزادی در بنیادی ترین سطح آن در وضعیتی عاری از خشونت، ارعاب و سایر اقدامات تحریک آمیز آغاز می شود. بدین منظور فیلسوفان و دانشمندان علم سیاست از زمان های دور بر این باورند که برای مهار خشونت به حکومت نیاز است. به بیان جان لاک هر جا قانون نباشد، آزادی هم نیست.
لذا آزادی به حکومت و قوانین نیاز دارد. اما آزادی را حکومت یا فرادستانی که بر آن سیطره دارند به جامعه ارزانی نمی دارند. آزادی امری است که اهل جامعه آن را بدست می آورند. بنابراین برای ظهور و شکوفایی آزادی، هم حکومت و هم جامعه باید قوی باشند.
به حکومت قوی نیاز است تا خشونت و ناامنی را مهار کند، قوانین را وضع و به اجرا بگذارد و به ارائه ی خدمات عمومی به جامعه بپردازد.
به جامعه ی قوی نیاز هست تا حکومت قوی را منقاد سازد و لجام بزند به طوری که حکومت را وادار سازد تا آزادی های جامعه را حمایت کند و آن را ارتقاء بخشد.
از این رو در توازن بین حکومت و جامعه است که مفهوم آزادی معنی می شود و این توازن نه محصول یک لحظه ی انقلابی است، بلکه میوه ی دائمی و هر روزه میان حکومت و جامعه است.

حال سوال اینجاست ” آیا قهر مدنی و عدم مشارکت سیاسی آن هم از جانب طبقه ی آگاه و روشنفکر جامعه موجب شکل گیری و شکوفایی آزادی و تغییر برخی رویه ها می شود؟”

“آیا بدون حضور قشر آگاه و روشنفکر جامعه قوانین اساسی و میثاق نامه ها ارزشی بیشتر از تکه کاغذهایی دارند که بر روی آنها سیاهه هایی پاشیده شده است؟”

قهر مدنی و عدم مشارکت سیاسی آن هم از جانب طبقه آگاه و روشنفکر جامعه موجب تضعیف جامعه و حکومت خواهد شد که پیامد بدیهی و حتمی آن وقوع خشونت و ناامنی خواهد بود. آیا این خود مخل مفهوم آزادی نیست.

لذا بست نشستن روشنفکران جامعه در کنج عزلت به چه قیمتی…..

منتظر شماره های بعدی باشید. نویسنده: دکتر مسعود بهرامی