یکی به داد بشار برسد – حیات یاسوج در دستان بشار

به گزارش فصل جنوب ، ایرنا نوشت  تا پیش از سال ۹۸ ، در آن سالهایی که نه ذهنمان درگیر کرونا بود و نه خشکسالی اینچنین جان و تنمان را می لرزاند یکی از بزرگترین دغدغه هایمان رودخانه بشار و آزاد سازی آن از دست آدمهایی بود که مانند اختاپوس بر حریم این رودخانه چنگ انداخته بودند و به بهانه های مختلف از کارخانه های تولیدی صوری، تا کشت برنج به نام محرومان و به کام عده ای گمنام و ایجاد کارخانه شن و ماسه رمقش را می گرفتند.

البته این بار حوادث ناگوار طبیعی بقولی سبب رحمت و خیر در خصوص بشار شد و در حقیقت سیل فرورودین ماه ۹۸ اگرچه خسارت زیادی به استان وارد کرد اما ۱۱۲ هکتار از اراضی بستر و حریم رودخانه را از دست معارضان آزاد کرد.

در آن زمان همه این تصور را  داشتند که سیل درس بزرگی به تصرف کنندگان ، مال باختگان و مسئولانی که مجوز این تصرفها را صادر کرده ، داده است. اما پر شدن رودخانه ها دندان طمع کاران را گردتر کرد و همه آنهایی که در دهه گذشته کشت محصولات آب بر مثل برنج را رها کرده بودند اراضی خود و برخی هم پا را فراتر گذاشته و در کوه و تپه و دشت و هر کجا اقدام به  کرت بندی و کشت برنج کردند.

برخی باغهای چندین ساله ای را که سودشان فقط در جیب دلالان می رفت قلع و قمع کردند تا به  جایش برنج بکارند.سال ۹۹ هم بارندگی ها همانگونه بود و آنهایی که سال ۹۸ جا مانده بودند در سال ۹۹ دست به کار شدند و هر آنچه مانده بود را از بین بردند و گاهی از پمپاژهایی که مجوز آبیاری باغی داشت  برای کشت لوبیا  ذرت و برنج و محصولاتی از این دست استفاده  کردند.

برخی متولیان امر هم با این عنوان که معیشت مردم به دلیل کرونا دچار مشکل شده چشم روی همه چیز بستند.  اما سال آبی ۱۴۰۰ هیچ شباهتی به دو سال قبل و حتی دهه گذشته نداشت و این روزها کمبود آب و قطع برق کشته کشاورزان را تهدید می کند و آن دلسوزی ها حالا خسارتی چندین برابر به بار آورده است.از سویی حتی آب شرب استان با مشکل روبروست.

در این میان شاید هیچ چیز تلختر از مرگ رودخانه بشار نیست. آنچنان که مدیرعامل آب منطقه ای می گوید:« رودخانه بشار در خوشبینانه ترین حالت تا شهریورماه آب دارد »  این بدان  معناست که بشاری که  یخبندانهای طولانی، سیل های طغیانگر و روزهای پر خروش  را تجربه کرده است حالا کامش خشک شده و حیات دوباره اش نیازمند عزمی جدی و همگانی است.

اما چرا حیات  بشار تا این اندازه اهمیت دارد که گاهی گفته می شود بشار بمیرد یاسوج می میرد؟

رودخانه بشار شاید در تعریف مانند یکی از بیشمار رودخانه های این کشور باشد اما این رودخانه ویژگی هایی دارد که آن را منحصر بفرد می کند.بشار شاهرگ حیاتی است که یاسوج و صدها روستا و آبادی بزرگ و کوچک در کنار آن شکل گرفته است.این رودخانه از تنگ سرخ و تنگ تیزاب در مرز استان فارس شروع شده و پس از گذر از یاسوج و دروهان با پیوستن به رود خرسان به کارون می ریزد.از آنجایی که هسته اصلی و شاکله شهر یاسوج در دو سوی این رودخانه ایجاد شده پس بستر و حریم آن کاملا مشخص و معین است .

البته این تنها ویژگی بشار نیست.  سال ۹۵ مطالعه ای بر روی همه رودخانه های کشور برای ساماندهی بستر آنها بدون استفاده از سازه های بتنی و غیر طبیعی انجام گرفت و در این میان رودخانه بشار از معدود رودخانه هایی بود که توانست نظر کارشناسان را برای سرمایه گذاری و ایجاد طرح های گردشگری سازگار با اقلیم و مسیرگذر رودخانه جلب کند.

گرچه  سرمایه گذاری هم برای انجام این طرح پیدا شد اما بنا به دلایلی پروژه ساماندهی بستر بشار به سرانجام نرسید با این حال همین خود گویای اهمیت بشار در رونق شهر و استانی است که چند سالی است به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل شده و اهمیت آن در جنوب کشور به اندازه ای است که گاهی از آن به عنوان شمالی در جنوب کشور یاد می شود.

رودخانه بشار علاوه بر تمامی ویژگی ها و مزیت هایش چالشی جدی  هم برای توسعه شهر یاسوج محسوب می شود. از آنجایی که رودخانه بشار همچون شاهرگی در شهر یاسوج و اطراف آن می چرخد پس توسعه یاسوج و اتصال نقاط مختلف شهر به هم ، همچنین گشودن گره های ترافیکی، مستلزم ایجاد پل بر روی این رودخانه در قسمت های مختلف شهر است.

حال این سئوال اینجاست چه اتفاقی افتاده  که در استانی که به سرزمین آبها و آبشارها مشهور است و در استانی که رودخانه هایش مهمترین سرچشمه کارون هستند نبض رودخانه بشارش به شماره افتاده است؟آیا اینکه برداشت از آب رودخانه برای کشاورزی تنها دلیل خشکی محسوب می شود؟

موضوعی که کیومرث حاجی زاده معاون امور عمرانی کهگیلویه و بویراحمد از زاویه دیگری به آن نگریسته  و در این ارتباط  می گوید: اینکه امروز رودخانه بشار دچار کم آبی شده و سطح ایستایی چاه ها در کنار رودخانه ۳۰ تا ۴۰ متر کاهش پیدا کرده و تامین آب شرب با مشکل روبروست به دلیل نداشتن سد در بالادست رودخانه است.

با این توضیح می توان اهمیت بشار را برای شهر یاسوج درک کرد و این سئوال مطرح می شود که آیا باید دست روی دست گذاشت تا بشار از دست برود؟ آیا آیندگان  ما را شماتت نخواهند کرد که در شهری که روز به روز بر تعداد مهاجرانش افزوده می شود و به دلیل موقعیت خاص امکان توسعه صنعتی و کشاورزی ندارد ما فقط تماشا گر بوده ایم؟ پس راه حل برون رفت بشار از این تنگنا چیست؟

مدیرعامل آب منطقه ای بر این باور است برای اینکه آب رودخانه بشار به وضعیت پایدار برسد و در سالهای کم بارش و پر بارش تحت تاثیر قرار نگیرد باید سد تنگ سرخ ساخته شود.

رسول فرهادی می گوید: با ساخت سد، رودخانه ای مانند بشار که ظرفیت بی نظیر گردشگری محسوب می شود در هیچ فصلی خشک  نخواهد ماند و می توان  به عنوان یک ظرفیت گردشگری پایدار به آن نگاه کرد.

اگرچه رودخانه بشار این روزها شرایط سختی را دارد و تصویر شبهای یاسوج در موج های زیبا و آرامش پیدا نیست  اما بشار گذشته و آینده این شهر است و نمی شود به این راحتی از آن دست کشید و تعیین حریم و بستر آن باید بسیار جدی تر از قبل پیگیری شود و هرکجا به بستر و حریمش دست درازی شده رفع تصرف شود و این کار یک دستگاه و ۲ دستگاه نیست و همه در برابر رودخانه بشار مسئولند و لذا همکاری بین بخشی می تواند در مانایی رودخانه بشار موثر واقع شود و این موضوعی است که تاکنون به آن کم توجهی و غفلت شده است .