با توجه به جایگاه حقوقی و قانونی شوراهای اسلامی شهر در نظام مدیریت شهری و برخورداری از جایگاه مردمی و امکان استفاده از امکانات محلی ، در حال حاضر نقش شوراها در عرصه برنامه ریزی شهری مهم و قابل تأمل است و شوراها در این خصوص تأثیر مستقیم و بی واسطه خواهند داشت . هنگامی […]

با توجه به جایگاه حقوقی و قانونی شوراهای اسلامی شهر در نظام مدیریت شهری و برخورداری از جایگاه مردمی و امکان استفاده از امکانات محلی ، در حال حاضر نقش شوراها در عرصه برنامه ریزی شهری مهم و قابل تأمل است و شوراها در این خصوص تأثیر مستقیم و بی واسطه خواهند داشت .
هنگامی که اعلام میشود شوراهای اسلامی شهر در نقش یک مدیر شهری وارد میشود بایستی اذعان داشت که این مدیریت شامل همه بخش های شهر می‌باشند و نمی توان آنها را از یک سری ابعاد مدیریت شهری فارغ دانست.
از سوی دیگر با توجه به افزایش شهرنشینی و افزایش جمعیت شهری نیاز به یک برنامه مدون و تنظیم شده بیش از پیش احساس می شود چرا که در صورت عدم وجود یک برنامه دقیق و منسجم در این خصوص نهایتأ مشکلات عدیده ایجاد خواهد شد با این اوصاف و با توجه به اینکه شوراها در امور محلی نهادی تصمیم‌گیر محسوب می‌شوند و نقش آنها در امر برنامه ریزی شهر بدون تردید غیر قابل کتمان می باشد.
تعریف برنامه ریزی
برنامه ریزی عبارت است ازفرایندی دارای مراحل مشخص و به هم پیوسته برای تولید یک خروجی منسجم در قالب سیستم هماهنگ از تصمیمات;
برنامه بیانی روشن ، مستند و مشروح از مقاصد و تصمیمات است . برنامه خروجی فرایند برنامه ریزی است اما برنامه ریزی یک فرایند پیوسته است که پیش از اتخاذ هر تصمیمی آغاز شده و پس از اجرای آن تصمیم ادامه میابد.
برنامه ریزی را میتوان در قالب برنامه ریزی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دسته بندی کرد.
تعریف برنامه ریزی شهری
برنامه ریزی شهری یکی از انواع برنامه ریزی می باشد .دراین نوع برنامه ریزی با توجه به اقتصاد و عملکرد عوامل شهر نحوه استفاده از اراضی شهر، محله بندی، مسکن، ترافیک، فضای سبز و غیره در رابطه با جمعیت شهر مورد بررسی قرار می گیرند
ماهیت برنامه ریزی شهری
این نوع برنامه ریزی از شرایط اقتصادی لازم جهت توسعه شهر تاثیر فراوانی می پذیرد. برای اینکه تصویر کلی از این نوع برنامه ریزی ارائه کنیم می‌توانیم بگوییم ، طرح توسعه شهر آماده می‌شود ، جمعیت در سطح شهر با حرف کمترین تراکم ممکن به طور یکنواخت پراکنده می گردد، مناطق مختلف شهر شکل می‌گیرد و مقررات مربوط به معابر و آمد و شد و ضع می‌شود.
فرآیند برنامه ریزی شهری
برنامه‌ریزی فضای شهری یک فرایند دورانی و ممتد است. این فرایند باید به صورت دورانی عمل کند تا تضمینات پیشین را مدنظر قرار داده و تصمیم گیرندگان شهری اجازه دهد با برنامه‌ریزی از طریق دورهای متواتر تعیین شکل، قیاس، ارزیابی و …..آشنا شوند .این واقعیت که انتخاب عمل برنامه ریزی در یک چهارچوب وسیع حق انتخاب انجام می گیرد، در واقع بدین معناست که تصمیم در مورد پدیده های برنامه ریزی تحت تصمیمات مربوط به سایر پدیده ها قرار می گیرد.
بنابراین یک فرایند برنامه ریزی شهری فرایندی است مرکب و فراگیر که یکی از فرآیندهای اصلی آن، فرآیند طراحی برنامه است.
فرآیند برنامه ریزی شهری و نقش شوراها :
شوراها بعنوان یکی از ارکان تصمیم گیری در نظام کشور بایستی در حوزه برنامه ریزی شهری نقش های زیادی را ایفا نمایند .همانطور که می‌دانیم شوراها در قلمرو‌ محلی نقش یک تصمیم گیر را بر عهده دارند از سوی دیگر تردیدی نیست برنامه‌ریزی صرفاً ملی نیست بلکه در سطح ملی و محلی نیز می توان برنامه ریزی نمود .
لذا شوراهای اسلامی شهر می توانند درسطح محلی برنامه ریزی نموده و امور محلی را بررسی کنند منتها چند نکته در این خصوص لازم است که رعایت شود:
۱- امر برنامه ریزی شهری در سطح محلی مستلزم یک کار کارشناسانه است بنابر این نیازمند استفاده از کارشناسان حوزه برنامه ریزی شهری است.
۲- از آنجایی که در سطح ملی نیز دولت دارای سیاستهای ملی می باشد لذا برنامه ریزی محلی نبایستی اختلافی با سیاست‌های ملی داشته باشد .
۳- برنامه ریزی های شهری صرفأ خصلت برنامه ربزی داشته باشد .
با توجه به مراتب فوق لازم است تا شورهای اسلامی در این امر نهایت دقت را داشته باشند و امور شهری در چهارچوب اهداف محلی انجام شود.
لازم به توضیح است تعیین هدف یکی از مراحل همبسته فرایند برنامه ریزی شهری است در تعیین هدف باید به موارد زیر توجه نمود:
_کلیت شهر و اجزای تشکیل دهنده آن در سطوح گوناگون.
_ شناسایی و شناخت مولفه های شهر و اجزای آن،رابطه ها و محیط ،که طی فرایند انجام میشود .
_خروجی فرآیند شناسایی و شناخت اجزای آن چه که امکانات کمبودها مسائل و مشکلات و محدودیت های شهر را در مرتبه های گوناگون عرضه می کند.
_ توجه به خواست و نیاز های شهر و اجزای آن .
_استفاده از منابع، مکان، زمان و سایر عوامل کمیت ،کیفیت، الگو و روش
به عنوان مولفه های هدف درسطوح گوناگون .
_تعیین شبه اهداف با استفاده از مولفه‌های هدف و در نظر گرفتن کمبودها و نیازها .
_تعیین اهداف بنیانی و اساسی با برقراری رابطه بین مولفه های هدف و توجه به مسائل و مشکلات شهر.
_ اولویت بندی و اهداف فهرست شده بر اساس معیارها.
_ لیست اهداف اولویت بندی شده و ادامه عملیات
اسماعیل طاهری کارشناس ارشد عمران و کارشناس بنیادمسکن شهرستان بویراحمد و عضوسازمان نظام کاردانی ساختمان استان.