” هستی و زمان هایدگر به زبان ساده””‘ قسمت پنجم”
- شناسه خبر: 4462
- تاریخ و زمان ارسال: 20 مرداد 1396 - 10:04
فصلی نو-آصف رستم نژاد
بند هفت کتاب هستی و زمان در باب روش پدیدارشناسی است اما قبل از اینکه به روش هایدگر بپردازیم، ضرورت دارد چند نکته ی بطور مختصر در خصوص ادموند هوسرل پدیدار شناس مطرح نمایم شاید ما را در فهم مطلب کمک کند
هوسرل ما را به این نکته دعوت میکند که سیستم های ساخته و پرداخته ی تفکر فلسفی گذشته را الزاما کنار بگذاریم نه بخاطر اینکه این تفکرهای فلسفی ایراد دارند بلکه شرط پدیدارشناسی این است که هر گونه پیش فرض درباره ی جهان نخستین را کنار بگذاریم
ما صرفا به خود چیزها آنگونه که در آگاهی ما ظاهر میشوند توجه کنیم به زبان دیگر، پدیدار شناسی توصیف بی نظرانه ی چگونگی ادراک همین پدیدارهاست آنگونه که رخ می هند
“از نو فلسفه ورزی را آغاز کنیم”
سیر تاریخی پدیدار اینگونه است که افلاطون کلمه فنومن یا پدیدار را در مقابل ایده یا آیدوس بکار میبرد
فنومن همان موجودات عالم محسوس اند که اصیل نیستند -سایه اند – شبح گونه اند – متغیرند – جزیی اند – اما اصل آنها در عالم مثال است در عالمی جدا از عالم محسوس اند که ثابت و لایزال اند
به باور افلاطون شناخت این ایده های مثالی ممکن است فیلسوف می تواند طی طریق فکری و عقلی به عالم مثل دست پیدا کند
مرزبندی جدی دیگر بین نومن (ذات) و فنومن (پدیدار) توسط کانت ترسیم گردید اما کانت معتقد بود فهم بشری توان راهیابی به ذات یا همان نومن را ندارد شناخت ما در حد همین پدیدارهاست
ولی هگل مفهوم فنومن را بگونه ای دیگر بکار برد که ظاهر از باطن جدا نیست و شناخت ذات ممکن است و همچون افلاطون آنها را جدای از این جهان نمی دانست بلکه ذات در حیطه و محدوده ی همین جهان است
پدیدار در نگاه هگل؛ تجلی روح و نحوه ی از تحقق روح در زمان و مکان است به شکل دین ، فلسفه، دولت و همه مظاهر فکری و طبیعی ظهور پیدا میکند و همه اینها تجلی روح اند
پس جهان با مفهوم سنتی یا ماقبل پدیدارشناسی اینگونه است که جهان یا طبیعت ؛مکان یا فضای است که همه ی موجودات اعم از گیاه – جانوران- انسان به صورت مجزا در آن قرار گرفته اند
اما جهان به مفهوم پدیداری آنگونه است که در آگاهی ماست اشیا آنگونه هستند که ما آنها را مراد میکنیم
پس توجه پدیداری، ما چیزها را نه آنچنان که فی نفسه هستند بلکه آنچنان که بر ما آشکار میشوند درک می کنیم ارتباط ما با جهان، ارتباط با عین جهان نیست بلکه با جهان است آن سان که بر ما می نماید بر ما پدیدار می شود
اصطلاح پدیدارشناسی از ترکیب دو واژه ی یونانی (phenomenon)و (logos) تشکیل شده است جز اول فنومن به زبان ساده آن چیزی است که خود را بطور مستقیم نمایان می سازد
ولی امکان دارد که پدیدار خود را آنگونه که هست، نشان ندهد پس این احتمال می رود که دو معنی از پدیدار با هم خلط شود و آدمی را گمراه سازد. یکی ، پدیدار چیزی است که خود را در خود نشان می داد و آنگونه که هست خود را ظاهر می سازد
دوم ، پدیدار خود را بعنوان آن چیزی که نیست نشان دهد چیزی آشکار شده است اما در واقعیت آنگونه نیست شاید یک مثال ملموس و عینی به روشن شدن مطلب کمک کند. سرخی چهره در صورت کسی که بر اثر ترس ظاهر شده است . در صورتی که سرخی چهره را نشانه تب یا کم رویی و غیره بدانیم در این صورت، سرخی چهره خود را آنچنان که هست و می تواند خود را بنمایاند، نشان نمی دهد و پدیدار در اینجا تجلی چیزی غیر از خود است، آشکار کننده و نشان دهنده ی خودش نیست.
نکته ی که هایدگر یادآوری میکند این است که پدیدار با اینکه امر مکتوم و پنهان را ظاهر و آشکار می کند تنها شعاعی از امر پنهان را بر ما پدیدار میکند و هرگز تمام آن امر پنهان را ظاهر نمی سازد مانند هر رفتار انسانی که به نحوی شخصیت انسان را ظاهر می سازد ولی اون رفتار نمی توان کل شخصیت انسان لحاظ شود و همیشه این امکان وجود دارد که رفتارهای دیگری از آدمی سر بزند که با گذشته او متفاوت است
اما بخش دوم اصطلاح فنومنولوژی به لوگوس بر می گردد
هایدگر باور دارد این واژه د تاریخ فلسفه دلالت های گوناگونی داشته است تحت عنوان عقل،حکم ، مفهوم ، تعریف،نسبت و گفتار ترجمه و تفسیر شده است .
اما اگر یک واژه معانی متعدد و متکثر داشته باشد اما یک معنای اصلی و حقیقی دارد که سایر معانی به شکلی با آن مرتبط است . از این رو هایدگر به دنبال معنای اصلی لوگوس است
هایدگر لوگوس را به معنای گفتار می داند حاکی از سخن گفتن است
در واقع با گفتار خود در باره ی چیزها می گذاریم تا ظاهر شوند تا زمانی که چیزی را به مرحله ی گفتار نرسانیم هستی اون پوشیده و پنهان می ماند
هر گاه چیزی به زبان آید به گفتار آید هستی آن چیز ظهور پیدا میکند و خود را نشان می دهد
به تعبیر دیگر؛ لوگوس رفع حجاب از پدیدارهاست
لوگوس ؛ کشف المحجوب است
ادامه دارد….
آصف رستم نژاد
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد