به قلم میثم نادری – انواع خرابی های آسفالت معابر شهر یاسوج و راهکارها ( قسمت اول)
- شناسه خبر: 13820
- تاریخ و زمان ارسال: 13 فروردین 1400 - 09:39
فصلی نو- میثم نادری انواع خرابی های آسفالت معابر شهر یاسوج و راهکارها ( قسمت اول)
یاسوج شهری در جنوب غربی ایران و مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد است، این شهر همچنین مرکز شهرستان بویراحمد است و در شمال شرقی استان واقع شدهاست ،در ۲۲ تیرماه ۱۳۴۲ طبق تصویبنامه مجلس شورای ملی، سرزمین ایلات شش گانه کهگیلویه و بویراحمد (۱– بویراحمد ۲– طیبی ۳– بهمئی ۴– چرام ۵– دشمن زیاری ۶– بابویی) که تا آن زمان بخشی جزء استان فارس و بخشی جزء استان خوزستان بود از این دو استان جدا شد و به فرمانداری کل تبدیل گردید و متعاقب آن شهر یاسوج مرکز استان در سال ۱۳۴۴ شکل گرفت و سرانجام در خرداد سال ۱۳۵۵ با همان محدوده به استان تغییر یافت.
قطعا همه شما همشهریان بزرگوار بر مطالب گفته شد اشراف کامل دارید اما دلیل بازگو کردن تاریخچه مرکز استان شدن یاسوج پس از حدود ۴۵ سال برای نویسنده پرسیدن این سوال از مخاطب خویش است که چرا پس از گذشت بیش از چهار دهه از عمر پایتخت شدن یاسوج ، چرا بایستی همچنان ما شاهد ابتدایی ترین مشکلات در حوزه مدیریت شهری و زیرساخت ها باشیم.
برای توضیج بیشتر تنها ذکر دو مورد از مطالب درج شده در خبرگزاری های رسمی درسالیان نه چندان دور برای مخاطبین قطعا کافی است تا به وضعیت اسفناک در برخی حوزه های عمرانی پی ببرند :
به گزارش ایسنا، به نظر می رسد که این وضعیت نامطلوب و کیفیت نامناسب خیابانها در شأن مرکز استان و پایتخت طبیعت ایران نیست و در برخی موارد منجر به خسارات جانی و مالی به مردم و شهروندان شده که نارضایتی و گلایه مندی مردم را در پی داشته است، بنابراین می طلبد در این شهر که می توان گفت یک خیابان دارای آسفالت سالم پیدا نمی شود مسئولان باید چاره ای اساسی بیند یشند و اقدامات جدی در این زمینه انجام شود.(سایت ایسنا شهریور ۱۳۹۷ )
مسئولین شهری چند روز پیش اقدام به ترمیم دوباره آسفالت این منطقه گردشگری در شهر یاسوج کردند که این ترمیم بیشتر به ماست مالی شبیه است تا ترمیم چون بیشتر مناطقی که اسفالت آن از بین رفته بود به حال خود رها شده اند و بعضا در برخی قسمت ها فقط لایه نازکی از آسفالت ریخته شده است که بعد از گذشت مدت کوتاهی نیز این ترمیم ها از بین می رود.ترمیم های این چنینی نه تنها دردی از چاله چوله های آبشار دوا نمی کندبلکه باعث هدر رفت بیت المال می شود.
(شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ صبح زاگرس تاریخ ،شناسه خبر: ۱۶۴۹۸۸۳ ، منتشر شده در تاریخ ۰۱/۰۷/۱۳۹۹ )
شهرداری موسسه ای عمومی، غیر دولتی و مستقل است که به موجب قانون در شهر تشکیل میشود و عهده دار امور محلی و اداره خدمات به شهروندان و سکنه شهری میباشد و به موجب ماده سه قانون شهرداری، شهرداری شخصیت حقوقی مستقلی دارد که ساختن خیابانها و آسفالت کردن سواره روهای معابر و مطلق کوچه های عمومی و انهار و جدولهای طرفین از سنگ و آسفالت و امثال آن به عهده شهرداری هر محل می باشد.
از آنجا که کیفیت روسازی معابر شهری یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار در کیفیت سیستم حمل و نقل شهری است ساخت روسازی های با کیفیت به همراه تعمیر و نگهداری صحیح روسازی می تواند عاملی مهم در تامین رضایت شهروندان در مورد عملکرد شهرداری باشد، در حالی که عمر مفید آسفالت در دنیا ۲۵ سال هست، آسفالت راهها و خیابانهای ما بیشتر از پنج سال به طور متوسط عمر نمیکند. دستاندازها و چالههای موجود در کف خیابانها و راهها ربطی به چند وقت اخیر ندارد. سالیان سال است که شهروندان به این امید نشستهاند تا شاید روزی چالهها پر و دستاندازها صاف شود و خیابانی بدون عیب و نقص داشته باشند، معابرشهرهای ما سالانه میلیونها تن آسفالت را میبلعند، اما مشکل آسفالت آنها همچنان پابرجاست.
بی توجهی به زیرسازی خیابان های یاسوج باعث سست شدن روکش آسفالت در بسیاری از نقاط شده و در قبال نشست گاه و بی گاه خیابان ها ، شهرداری فقط روی آن آسفالت می ریزد. اصولا باید زیرسازی خیابان ها از لحاظ دفع آب ها، وجود چاه ها و سفره های زیرزمینی آب، مکان های نشتی آب و زه کشی مدام بررسی و کنترل شود، نه اینکه فقط آسفالت ریزی شود البته هراز چند گاهی شهرداری، تنها مبادرت به اضافه کردن یک لایه جدید آسفالت به لایه خراب قدیمی که معلوم نیست به خاطر زیرسازی نامناسب معیوب شده و یا به خاطر کیفیت پایین ، آسفالت جدید را اضافه می کنند که تنها ضخامت لایه بالایی و سطح ناهمواری ها را افزایش می دهد ،این در حالی است که همه ساله شهرداری یاسوج مبلغ هنگفتی از بودجه عمرانی شهرداری را به عملیات اسفالت اختصاص می دهد تا صرف ترمیم، لکه گیری، روکش آسفالت معابر و مکان های عمومی کند اما با وجود هزینه زیاد برای این موضوع وضعیت آسفالت نه تنها از کیفیت مطلوب برخوردار نیست بلکه هم اکنون اکثریت قریب به اتفاق شهروندان این شهر را رها شده دانسته و برخی از خیابانهای آن را به غیرقابل تردد عنوان میکنند.
از سال ها پیش تهیه دستورالعمل برای تشخیص نوع خرابی و ارائه راه حل مشخص برای ترمیم خرابی سطح روسازی آسفالتی یکی از مهمترین وظایف مراکز تحقیقاتی برای هدفمند نمودن عملیات تعمیر و نگهداری انجام گرفته توسط ادارات متولی تعمیر و نگهداری بوده است که در کشورهای مختلف اقدام به ارائه دستورالعمل های مختلف به منظور تشخیص نوع خرابی و شدت آن و همچنین پیشنهاد تعمیرات مناسب برای هر یک از انواع خرابی ها نمودند که متاسفانه هنوز همچین ساز و کاری در شهرداری مرکز استان مشاهده نشده است
انواع خرابی های متداول روسازی های آسفالتی و شنی و علل بوجود آمدن این خرابی ها و نحوه مرمت آنها
الف ) خرابی های بنیادی ( سازه ای )
ب ) خرابی های سطحی ( وظیفه ای )
خرابی های بنیادی وقتی به وقوع می پیوندند که سیستم روسازی به علت نداشتن قدرت باربری کافی در اثر بار های وارده صدمه دیده و دیگر نتوان بدون افزایش بیش تر خرابی ها، بارگذاری بیشتر را تحمل نماید در حالی که خرابی های سطحی وقتی اتفاق می افتند که بدون آنکه الزاما سیستم روسازی از نظر سازه ای قدرت باربری خود را از دست داده باشد، به علت ناهموار شدن بیش از حد سطح روسازی، بهره برداری از آن با اشکال صورت گیرد.
در تقسیم بندی دیگر خرابی ها به چهار دسته عمده تقسیم بندی می شوند :
۱- ترک ها
۲- تغییر شکل های سطح رویه
۳- خرد و کنده شدن ها
۴- لغزنده شدن سطح روسازی
انواع ترک ها در اسفالت : ۱- ترکهای پوست سوسماری ۲- ترکهای طولی ۳- ترکهای عرضی ۴- ترکهای بلوکی ۵- ترکهای لبه ای ۶- ترکهای شانه ای ۷ – ترکهای درزی
ترک های پوست سمساری : این ترک ها به علت داشتن شباهت به پوست پشت بدن سوسمار، ترک های سوسماری یا پوست ماری نیز نامیده می شوند. این نوع خرابی با ترک خوردن تمام و یا قسمتی از سطح رویه آسفالتی به شکل تکه های نسبتا کوچک چند ضلعی ظاهر شده و معمولا با تکرار بارگذاری بر وسعت خرابی افزوده می شود که بارگذاری بیش از اندازه خاک بستر اساس و یا رویه ضعیف ، خاک بستر یا رویه نازک ، زهکشی ناکافی وهر ترکیبی از عوامل اول تا چهارم می توانند از عوامل تاثیر گذار در ایجاد ان باشند.
شکل ۱ تصویر ترک پوست سمساری در اسفالت
ترک بلوکی یکی از انواع ترک غیر مرتبط با بارگذاری است که با آن ترک جمع شدگی نیز گفته میشود ، در این نوع خرابی روسازی هم در راستای طولی و هم در راستای ارضی دچار ترک خوردگی میشود و در نهایت با اتصال این ترک ها به یکدیگر روسازی به شکل بلوکهای مربعی یا مستطیلی بزرگ در می آید. عوامل به وجود آوردن ترک بلوکی به چهار دسته طبقه بندی می شود که شامل به کارگیری قیر نامرغوب در ساخت و نوسازی ، اجرای نامناسب روسازی ،عدم جذب قیر کافی در سنگدانهها وعبور بار ترافیکی با حجم کم می باشد.
شکل ۲ ترک بلوکی در اسفالت
ترکهای طولی در راستای تقریبی محور طولی رویه روسازی و ترک های عرضی در جهت عمود بر آن و به دلیل یکی از عوامل زیر به وجود می آید، بروز ترک خوردگی در درزهای ساخت روسازی ، جمع شدگی و انقباض لایه آسفالتی ، سیکل دمایی روزانه ، انعکاس رو به بالای ترک موجود در لایه زیرین روسازی ، جداشدگی سنگدانه به دلیل عملکرد نامناسب دستگاه پخش آسفالت ( فینیشر) ،که ترک خوردگی طولی به دو دسته ترک خوردگی در مسیر چرخ ها و در خارج از مسیر چرخها تقسیم می گردد.
شکل ۳ ترک خوردگی طولی
ترک های عرضی : این نوع از ترک ها عمدتاً به دلیل تغییرات حرارتی روسازی رخ می دهند که با آنها ترک های حرارتی نیز گفته میشود ،این ترک ها عمدتاً در عرض روسازی زیاد اتفاق میافتند و بر محور اصلی راه عمود هستند ، یکی از مهمترین خصوصیات این نوع از ترکها فاصله منظم رخداد آن است که دلایل بوجود آمدن ترک های عرضی را میتوان ناشی از کاهش شدید دمای روسازی و شکست روسازی و یا خستگی مصالح به دلیل وقوع سیکل های حرارتی و افزایش و کاهش متناوب دما دانست.
شکل ۴ ترک خوردگی عرضی
قیرزدگی تشکیل یک لایه نازک مصالح قیری بر روی سطح روسازی است که عموما موجب براق شدن سطح و قابلیت انعکاس نور توسط سطح روسازی می گردد ، این سطح معمولاً تا حدودی چسبناک است . قیرزدگی به دلیل وجود قیر بیش از حد در مخلوط اسفالتی ، استفاده بیش از حد از آب بندهای قیری ، درصد فضای خالی کم در مخلوط آسفالتی یا ترکیبی از عوامل گفته شده بوجود می آید.
هوازدگی و شن زدگی شامل از بین رفتن پوشش سطح روسازی در اثر حذف قیر و نمایان شدن سنگ دانه هاست ، این خرابی بیانگر ان است یا قیر به کار رفته در روسازی به حد قابل توجهی سخت شده و یا مخلوط با کیفیت غیر قابل قبولی تهیه شده است ، هم چنین شن زدگی ممکن است به دلیل نرم شدن بیش از حد آسفالت در اثر ریختن روغن بر روی آن رخ داده باشد.
موج در اسفالت : این خرابی که به صورت موجی در جهت حرکت وسایل نقلیه در سطح رویه آسفالتی به وجود می آید. روسازی های آسفالتی که مصالح لایه رویه آنها به طرز صحیح طرح و انتخاب نشده اندو در نتیجه دارای استقامت برشی کافی نیستند، به این صورت خراب می شوند. موج ها در محل هایی که نیرو های برشی شدید به روسازی وارد می شود به وجود می آیند. نیرو های برشی شدید معمولا در نزدیکی تقاطع ها که وسایل نقلیه متوقف می شوند و یا از حال سکون به حرکت درمی آیند، و یا در محل های تغییر سرعت، توسط چرخ های وسایل نقلیه به روسازی وارد می شود که شهروندانی که روزانه ازبلوار کاشانی نزدیک به بالای کاشانی شش عبور می کنند قطعا این مورد را زیاد مشاهده کرده اند.
علت به وجود آمدن موج معمولا یکی یا ترکیبی از عوامل زیر است:
الف)مصرف بیش از حد لازم قیر در مخلوط آسفالتی
ب) به کار بردن قیری که بیش از حد لازم برای آب و هوای منطقه مورد مصرف نرم است.
ج) مصرف بیش از حد مصالح ریزدانه در مخلوط آسفالتی.
د) وجود مقدار زیاد مصالح گرد گوشه در مخلوط آسفالتی.
ه) هوا ندادن مخلوط های آسفالتی که در ساختن آنها از قیرهای محلول استفاده شده است.
برای مرمت این نوع خرابی، در مواردی که وسعت خرابی کم بوده و شدت موج ها زیاد است باید اقدام به کندن و برداشت کامل قسمت خراب شده رویه شود. در این حالت محل کنده شده باید با استفاده از بتن آسفالتی گرم پر شود. در مواردی که وسعت خرابی نسبتا زیاد بوده و شدت موج ها کم است باید با استفاده از یک لایه نازک روکش آسفالتی اقدام به رفع خرابی شود.
با توجه به حجم بالای مطالب ، در قسمت دوم مقاله راهکارهای لازم ارایه خواهد شد اما بیشتر اوقات که اکیپ شهرداری را در حال پخش اسفالت در سطح شهر میبینم که فقط روی خرابی های اسفالت های قبلی دایما در حال ریختن لایه های اسفالت جدید هستند این ضرب المثل مشهور در ذهنم تداعی می شود:
((یک ده اباد به از صد شهر خراب ))
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد