یادداشت از دکتر فیض الله سی سختی – مبارزه بیامان جامعه بر علیه سلامتی! چرا؟
- شناسه خبر: 5623
- تاریخ و زمان ارسال: 9 دی 1396 - 07:20
فصلی نو -فیض الله سی سختی
قبل از کشف پنی سیلین بوسیله (الکساندر فلمینگ در سال ۱۹۲۸) مرگ و میرانسان ها بوسیله میکروبها (هنوز میکروب شناخته نشده بود) بمراتب از مرگ ناشی از جنگها بیشتر بود و عمدتاً بیماریهایی مانند: سل، طاعون، حصبه، مالاریا، آبله، سرخک و غیره مسئول قتل عام بشر به حافظه تاریخ سپرده شده است. در آن زمان پنی سیلین (کشف تازه که عرصه طب را دگرگون کرد) به تنهایی بر روی اکثریت میکروبها (اختصاصاً باکتریها) اثرات معجزه آسایی داشت بطوریکه در کوتاه مدت تصور میشد این دارو بتواند به تنهایی فجایع کشتارهای وسیع بیماریهایی مانند طاعون وغیره را برای همیشه از جامعه دور سازد.
اما متاسفانه چنین نشد، کمتر از یکسال ((فلمینگ)) متوجه شد که بسیاری از بیماران که در ابتدا مشابه آنها براحتی با این کشف تازه (پنی سیلین / آنتی بیوتیک) درمان میشدند، دیگر بهبودی پیدا نمیکنند. چرا؟
((مقاومت میکروبی )). این مسئله آنقدر مهم است که سازمان بهداشت جهانی روز هفتم آوریل را روز مقاومت میکروبی نامگذاری کرده است. شعار این روز ((اگر امروز فکری به حال این مسئله نکنیم، فردا خیلی دیر خواهد بود )) تصویر شماره ۱
در سال ۲۰۱۳ پروفسور (Dame Sally Davies ) از انگلستان خطر مقاومتهای میکروبی را معادل تروریسم و تغییرات اقلیمی کره زمین برآورد کرده است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای مقابله با این خطر خواستار دخالت مسقیم کاخ سفید شده است. مجله معتبر (TIME) در یکی از شمارههای خود بعنوان انتقام میکروبهای کشنده / آیا ما در حال بازنده شدن در جنگ با بیماریهای عفونی هستیم؟
بله بخشی از جنگ را واگذار کردهایم و اگر به همین نحو ادامه بدهیم تمام جنگ را واگذار خواهیم کرد. تصویر شماره ۲.
اهمیت مقاومت میکروبی را میتوان در چند آیتم اساسی طبقه بندی کرد :
۱ فوت بیمار
۲ افزایش هزینههای درمانی
۳ گسترش میکروبهای مقاوم به درمان، از فرد به فرد دیگر / از بیمار به پرسنل درمان / از بیمار به همراهان بیمار / از بیمار و همراهان بیمار به جامعه / از یک بیمارستان به بیمارستان دیگر …..
۴ برگشت به دوره قبل از کشف آنتی بیوتیک ها (برگشت به ۱۰۰ سال پیش) و انسان بی دفاع در مقابل میکروبها.
۵ تهدید برای پزشکی مدرن، بعنوان مثال یک تیم پزشکی مدرن یک عمل جراحی پیشرفته را بسیار دقیق و کامل انجام میدهد ، ۳-۲ روز پس از عمل بیمار دچار عفونتهای مقاوم به درمان مانند آسینتوباکتر و یا استافیلوکوک مقاوم به آنتی بیوتیک ها میشود. نتیجه چه خواهد بود؟ عمل جراحی پیشرفته و مدرن و موفق و با صرف هزینههای سنگین برای خانواده و جامعه ، بعلت مرگ ناشی از عفونتهای مقاوم به درمان (آنتی بیوتیک ها) عقیم و بی نتیجه میماند!.. به یک مثال دیگر توجه فرمایید ، جوانی کاملاً سالم بعلت یک تصادف در بخش جراحی و یا اورتوپدی بستری میشود. بخش مملو از انواع و اقسام میکروبهای مقاوم به درمان است . لازم به توضیح نیست، حالا بخوبی میدانید که سرنوشت این جوان که بعنوان مثال فقط شکستگی یک یا چند اندام و یا تنها پارگی فقط یکی از احشاء داشته است چه خواهد شد ؟
عمق فاجعه را در مثال آماری زیر توجه بفرمایید:
در سال ۲۰۱۰ میزان مرگ ناشی از استافلوکوک مقاوم به آنتی بیوتیک ها یعنی تنها یک میکرواورگانیسم (میکروب) در آمریکای شمالی بیش از ۱۹٫۰۰۰ نفر در حالیکه در همان سال درهمان کشور تعداد مرگ ناشی از بیماری ایدز در حدود ۸٫۴۰۰ نفر بوده است.
توجه بفرمایید این تنها مربوط به یک میکروب است که اگر تمامی میکروبهای مقاوم به درمان را یک حساب سرانگشتی بنمائیم ، به عددی بیش از تروریسم و تغییرات اقلیمی خواهیم رسید .
امروزه پنی سیلن تنها بر روی تعداد بسیار محدود از باکتریها مؤثراست و با وجود کشف و تولید صدها گونه و دسته از آنتی بیوتیک ها، نسل بشر در خطر نابودی بوسیله میکروبهاست . بوسیله میکروبهای مقاوم به درمان. میکروبها توانایی جهش ژنی دارند و با تکثیر بسیار سریع که در آنها اتفاق میافتد (اغلب میکروبها کمتر از ۳۰ دقیقه) آنها که به آنتی بیوتیک ها حساس هستند از بین میروند و آنها که زنده میمانند به آنتی بیوتیک ها مقاوم هستند و تکثیراین دسته مقاوم به آنتی بیوتیک ها بسرعت اجتماعات فراوان میکروبی را ایجاد میکند که نسبت به آنتی بیوتیک ها کاملاً مقاوم هستند .
تشخیص درست و تجویز صحیح وآکادمیک داروی آنتی بیوتیک به تنهایی نمیتواند انسانها را از خطر بیماریهای میکروبی نجات دهد ، مگر اینکه میکروب به دارو حساس باشد و مقاوم نشده باشد .
هر فرد در طول عمر متوسط (اگر عمر متوسط را بین ۶۵-۷۰ سال) در نظر بگیریم بارها و بارها به بیماریهای مختلف و ساده و خیلی کمتر به بیماریهای وخیم مبتلا میشود. در این میان بیماریهای تنفسی فوقانی (که بطور عمده ناشی از گونههای مختلف ویروسها میباشند و از سرماخوردگی ساده تا انواع شدید آنفلوانزا) معرف حضور همگان میباشند و همچنین اختلالات گوارشی شایعترین بیماریهای قابل درمان میباشند و میبایست کمترین هزینه را برای جامعه در پی داشته باشند .
ویروسها که مسئول تقریباً تمامی موارد سرما خوردگی در انسان هستند و در بچهها معمولاً سالانه ۶-۸ بار و در بزرگسالان به میزان کمتر دیده میشوند ، دسته ای از میکروبها هستند که اساساً نیاز به آنتی بیوتیک ندارند و بعبارت دیگر آنتی بیوتیک ها اصلاً بر روی آنها هیچگونه اثر مفیدی ندارند. از طرفی بسیاری از مشکلات گوارشی بخصوص در فصول گرم سال ناشی از ویروسها هستند که عمدتاً بنام گاسترو آنتریت شناخته میشوند . در جوامع در حال توسعه بیماریهای انگلی هم بخش بزرگی از مشکلات گوارشی بخصوص در کودکان و نوجوانان را ایجاد مینماید .
تقریباً همه موارد سرما خوردگیها و اختلالات گوارشی گاستروآنتریت ها بیماریهای خود بخود خوب شونده (seff limit ) هستند و تنها نیاز به درمانهای علامتی بسیار کم هزینه و کم عارضه دارند. جبران مایعات از دست رفته بدن و استراحت در تمام موارد فوق برای بهبودی کافیست.
مصرف بی رویه و سرخود آنتی بیوتیک ها در موارد فوق الذکر نه تنها به حال فرد و جامعه مفید نیست ، بلکه بعلت ایجاد پدیده خطرناک (مقاومت میکروبی) نسل امروز و نسلهای بعدی را بشدت به مخاطره میاندازد .
به دلیل شیوع همین پدیده مقاومت میکروبی و بی اثر شدن زود هنگام آنتی بیوتیک ها بر روی میکروبها ، شرکتهای بزرگ داروسازی در جهان ((سیاست تولیدی)) خود را از تحقیق و تولید آنتی بیوتیک ها، به تولید داروهای بیماریهای مزمن همانند دیابت، فشار خون ، بیماریهای قلبی عروقی، سرطانها ، و … تغییر دادهاند.
اولاً به دلیل اینکه این گونه داروها غالباً هیچگونه مقاومت دارویی ایجاد نمیکنند و بازار مصرف آنها ، برای دهها سال به مخاطره نمیافتد. ثانیاً بعنوان مثال اگر یک بیمار دیابتی و یا فشار خونی و … داروهای خودرا درست مصرف نکند ویا احیاناً بدلایل مختلف دارو بر روی یک بیمار از این دست اثر نکند هیچ خطری متوجه اطرافیان و جامعه نیست و تنها یک شخص خاص آسیب میبیند .
در خصوص عفونتهای گلو (آنژین استرپتوکوکی گلو) که عمدتاً در سنین ۵-۱۵ سالگی اتفاق میافتد وخوشبختانه امروز بعلت بهبود تغذیه و کاهش تراکم جمعیت در واحدهای مسکونی و کاهش میزان رطوبت در محل سکونت، بسیار کمتر از گذشته دیده میشود، و از نظر علائم بالینی و آزمایشگاهی کاملاً متفاوت
از بیماریهای ویروسی است (که خیلی شایع میباشند)، تشخیص این بیماری نیز صرفاً بوسیله پزشکان میسر و معقول میباشد. گرچه این بیماری حتی بدون درمان هم کاملاً خوب میشود، لکن بعلت عوارض غیر عفونی (روماتیسم قلبی – بیماری کره هانتینگتن – گلومرولونفریت یعداز استرپتوکوک و ….) که ممکن است هفتهها بعداز بهبودی بیماری بر جا بگذارد و در این مورد نیز صرفاً بانظر پزشک معالج وعمدتا به منظور پیشگیری از عوارض آن میبایست از آنتی بیوتیک مناسب و تاکید میشود آنتی بیوتیک مناسب استفاده شود.
مجدداً تاکید مینماییم که آنتی بیوتیک مناسب، آنتی بیوتیکی است که براساس کتب مرجع و معتبر پزشکی بتواند ضمن بهبودی بیمار در مرحله حاد بیماری ، از عوارض خطرناک آن جلوگیری نماید و هر آنتی بیوتیکی ولو بسیار جدید و بسیار گران قیمت و یا احیاناً ساخت کشورهای پشرفته داروساز، مناسب برای جلوگیری از این عوارض خطرناک نیستند .
لازم است بکرات یاد آوری شود که اگر یک آنتی بیوتیک جدید میباشد و یا اینکه مثلاً بر روی عفونت کلیه و یا ریه و یا عفونت روده و یا پوست و غیره خیلی خوب اثر میکند، به معنی اثر بخشی آن بر روی عفونتهای استرپتوکوکی گلو و از همه مهمتر باعث جلوگیری از عوارض غیر عفونی این بیماری نمیشود .
مراجعه مستقیم به داروخانه و دریافت هر گونه دارویی ، بخصوص آنتی بیوتیک ها، جنایتی است که جامعه در حق خود و عزیران نسلهای بعد انجام میدهد ، فاجعه ای که آن را محققین سرشناس جهانی هم ارز تروریسم و تغییرات اقلیمی جهانی دانستهاند .
مصرف بیجا و ناکافی داروهای آنتی بیوتیک ها ، نه تنها یک آسیب اجتماعی، که یک جرم آشکار در حق تمامی افراد جامعه و بخصوص نسلهای بعدی است که ((اگر امروز فکری به حال این مسئله نکنیم، فردا خیلی دیر خواهد بود ))..
متاسفانه امروزه مراجعه مستقیم به داروخانه و دریافت انواع داروها بخصوص آنتی بیوتیک ها، بیشتر به یک پز شخصی و یک گونه تمایل به تشخص تبدیل شده است، وگرچه گاها با استدلال صرفه جویی در هزینه پزشک و وقت انجام میگیرد ، اما چیزی جز نادانی و مبارزه بی امان بر علیه سلامت خود و جامعه نیست .
مسئولیت متولیان امر بهداشت و درمان اعم از نهادهای حکومتی شامل وزارت بهداشت و درمان و دانشگاههای علوم پزشکی بخصوص معاونتهای درمان و دارویی ، مراکز بهداشت و نیز کلیه پرشکان ((بخصوص و بخصوص داروسازان ومدیران فنی داروخانهها)) و کادر پزشکی و پرسنل بیمارستانها که خود بیش از همه اقشار در خطر عوارض مقاومتهای میکروبی هستند ، و هم چنین آموزش و پرورش، قابل اغماض نمیباشد..
بطور خلاصه : مصرف آنتی بیوتیک در تمامی بیماریهای عفونی که ناشی از ویروسها هستند مانند انواع و اقسام سرماخوردگیها نه تنها مفید نیستند بلکه بعلت ایجاد مقاومت میکروبی که بسیار خطرناک است و نیز اثرات منفی که بر روی سیستم ایمنی بدن میگذارند باعث میشوند که بدن آنتی بادی لازم برای مصونیت دراز مدت در برابر گونه ویروس مسئول بیماری را تولید نکند و غالباً کسانی که در مواقع سرماخوردگی از آنتی بیوتیک ها استفاده میکنند خیلی بیشتر دچار عفونت مکرر میشوند .
در سال ۲۰۰۸ مقاومتهای میکروبی هزینه ای معادل ۲۰ میلیارد دلار بطور مستقیم و حدود ۱۵ میلیارد دلار بطور غیر مستقیم، به جامعه آمریکا تحمیل کرده است . آیا ما میتوانیم چنین هزینههایی را متحمل بشویم ؟ سرانه بهداشتی در کشور ما بسیار پایین است، اگر فکری نشود ممکن است روزی برسد که تمام فروش نفت هم نتواند جوابگوی هزینههای این بلای خود ساخته بشود.
به خود و به بچههای خود و به جامعه رحم کنیم . مصرف آنتی بیوتیک یک امر بسیار تخصصی است مصرف خود بخودی آنتی بیوتیک نه تنها نشان دانش بالای فرد نیست، بلکه بیانگر دانش اجتماعی و بهداشتی بسیار پایین و مسئله ساز افراد است. در بسیاری از کشورها، آنچنان این امر بخوبی آموزش داده شده است که بیماران در مواجهه با نسخه دارای آنتی بیوتیک از پزشک خود سئوال میپرسند ، آیا مشکل من واقعاً به آنتی بیوتیک نیاز دارد؟
اجتناب از مصرف غیر لازم آنتی بیوتیک ها، نه تنها یک آگاهی ، بلکه یک مسئولیت ضروری و حیاتی برای تک تک آحاد جامعه است. خطر همه جامعه را تهدید میکند فردا خیلی دیر است …
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد