فصل جنوب – صادق الاهی نژاد بنام خالق هستی به بهانه خبر تشکیل کارگروه اخلاق در پژوهش در دانشگاه یاسوج: نگاهی به کارنامه پژوهشی رئیس دانشگاه مادر استان   در پنجم آذر ۱۳۹۹ خبر “تشکیل کارگروه اخلاق در پژوهش در دانشگاه یاسوج” در صفحه اول پرتال دانشگاه یاسوج با عکس بزرگی از دکتر احمد عریان […]

فصل جنوب – صادق الاهی نژاد

بنام خالق هستی

به بهانه خبر تشکیل کارگروه اخلاق در پژوهش در دانشگاه یاسوج: نگاهی به کارنامه پژوهشی رئیس دانشگاه مادر استان

 

در پنجم آذر ۱۳۹۹ خبر “تشکیل کارگروه اخلاق در پژوهش در دانشگاه یاسوج” در صفحه اول پرتال دانشگاه یاسوج با عکس بزرگی از دکتر احمد عریان رئیس دانشگاه درج شده بود. رئیس این کارگروه قرار است دکتر عریان باشد. چندی پیش شنیدم که ایشان در لیست دانشمندان برتر کشور قرار داده شده است. برای اطلاع از کم و کیف کارهای پژوهشی دکتر عریان به رزومه ایشان و سایت گوگل اسکولار که مستندات پژوهشی او را در آن وارد می کند مراجعه کردم. نکاتی در پرونده پژوهشی او یافتم که برایم سئوال ایجاد کرده بود. در این فکر بودم که این ایرادها را با چه مرجعی در میان بگذارم. با اعلام خبر تیتر بالا به این نتیجه رسیدم که به دو دلیل زیر اولین پرونده ای که کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه یاسوج لازم است بررسی کند پرونده شخص دکتر عریان هست.

دلیل اول: درج خبر رتبه ۴۰۰ تا ۶۰۰ جهانی و رتبه دوم کشوری که در حال حاضر صفحه اول پرتال دانشگاه را پر کرده است ( http://www.yu.ac.ir/)، در حالی که رتبه اعلام شده دانشگاه توسط تایمز (که دکتر عریان خیلی به آن استناد می کند) در اوایل مهر ۱۳۹۹ با ۲۰۰ پله سقوط رتبه ۶۰۰ تا ۸۰۰ جهانی و با ۱۷ پله سقوط ۱۹ کشوری است (https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2021) . همچنین بر اساس گزارش ۱۵ دیماه ۱۳۹۹ دکتر دهقانی سرپرست پایگاه معتبر استنادی جهان اسلام، در رتبه بندی ۲۱۸۲ دانشگاه جهان رتبه نزدیک به ۲۰۰۰ و بین ۴۶ دانشگاه ایرانی شرکت کننده  در این رتبه بندی رتبه ۳۸ کشوری را احراز کرده است(https://www.msrt.ir/fa/news/59267/) و (https://www.msrt.ir/fa/news/59765/) ، در حالی که قبل از مدیریت دکتر عریان بین بیش از ۸۰ دانشگاه کشور این رتبه بین ۱۰ تا ۱۲ بوده است. مسئول اصلی درج و تداوم خبر مغایر با واقعیت در سایت دانشگاه یاسوج، شخص رئیس دانشگاه می باشد. این موضوع مصداق بزرگنمایی خلاف واقع، فریب افکار عمومی و جامعه دانشگاهی ایران و تخلف آشکار پزوهشی است.

دلیل دوم: پرسش های متعددی است که در مورد کارهای پژوهشی چاپ شده دکتر عریان و مجلات بی نام و نشانی است که در آنها عضو هیئت ویراستاران شده و مقاله چاپ نموده است. جزئیات دلیل دوم در ادامه مطلب آورده شده است.

با نگاهی به رزومه دکتر عریان مشخص می شود که درسال ۱۹۸۶(۱۳۶۴) یعتی در اوج جنگ تحمیلی که بسیاری از جوانان مستعد  میهن پرست و استادان دانشگاهها در جنگ حضور یافته و شهید می شدند مربی بخش دامپزشکی دانشگاه شیراز با رانت بورسیه دانشگاه شیراز برای ادامه تحصیل در مقطع دکترای تخصصی به دانشگاه بریستول انگلستان اعزام می شوند. در سال ۱۳۶۸ و پس از پایان جنگ تحمیلی، فارغ التحصیل می شوند و به کشور باز می گردند. در دوره ۵ ساله تحصیل در انگلستان دو مقاله علمی پژوهشی چاپ نموده اند. تا دوسال بعد از فراغت از تحصیل نتوانسته اند کاری چاپ نمایند. از سال ۱۹۹۲میلادی به بعد روند معمول سالی سه یا چهار مقاله در مجلات کم اعتبار علمی داشته اند. در سه سال معاونت دانشگاه شیراز و دوسال اول ریاست بر دانشگاه بوشهر نیز ۲ تا ۴ مقاله در سال چاپ کرده اند. در سه سال آخر ریاست بر دانشگاه بوشهر هیج مقاله ای بنام ایشان رکورد نشده است.

از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ روند چاپ مقاله ایشان سیر صعودی داشته تا جایی که در سال ۲۰۱۴ تعداد ۴۱ کار بنام ایشان رکورد شده است. در سه سال دوره دوم معاونت در دانشگاه شیراز ۹۵ عنوان پژوهشی یعنی متوسط سالی ۳۱ تا ۳۲ مقاله رکورد شده است. در سه سال ریاست بر دانشگاه یاسوج حداقل ۶۱ مقاله در گوگل اسکولار بنام ایشان رکورد شده است.

در دو مقطع رشد چاپ مقاله ایشان سئوال انگیز می شود:

مقطع اول سالهای پس از استاد تمامی و بعد از ریاست در دانشگاه بوشهر است. در آخرین سه سال متوالی ریاست بر دانشگاه بوشهر، به دلیل حجم وظایف ناشی از مدیریت دانشگاه، کار چاپ شده نداشته اند. این موضوع منطبق بر واقعیات است. اما تحولات سال های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۴ جای تأمل دارد. برای رسیدن به چاپ سالی سی یا چهل مقاله در سال باید اغلب این مجلات کم اعتبار یا بی اعتبار باشند و اگر غیر از این باشد دیگرانی برای ایشان کار چاپ کرده باشند. معمولاً در دانشگاهها کارهای چاپی بعد از مرحله استادی ممیزی نمی شوند لذا بعضی از بزرگان جویای نام برای بالا بردن رکورد خود و نامدار شدن، به چاپ مقاله در مجلات بی اعتبار و کم اعتبار و حتی لیست سیاه و دسترسی باز (Open Access)  و پولی رو می آورند.مقطع دوم سالهای ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۰ هست که ایشان سه سال معاون دانشگاه شیراز و سه سال رئیس دانشگاه یاسوج بوده اند. فقط در این شش سال ۱۵۶ مستند بنام دکتر عریان در گوگل اسکولار رکورد شده است (یعنی متوسط حدود۳۰ مقاله در سال!!.). کسانی که در کار تهیه ملزومات یک مقاله علمی- پژوهشی از تعریف کار تا چاپ نهایی با رعایت اخلاق پژوهشی، آشنایی دارند به خوبی می دانند که آین آمار برای یک رئیس دانشگاه تا چه اندازه می تواند حاصل زحمت خود فرد باشد؟ آیا معاونت در دانشگاه بزرگ شیراز و ریاست بر دانشگاه پر مشغله یاسوج، این اندازه وقت برای مدیر باقی می گذارد که این همه کار چاپ نماید؟ در مستند پیوست تعداد محدودی از کارهای چاپی ایشان به عنوان مشتی نمونه خروار برای اطلاع خوانندگان آورده شده اند. قضاوت را به متخصصین موضوع و خوانندگان واگذار می کنیم (هر چند در آینده به تحلیل و بررسی کاملتر کارهای ایشان خواهیم پرداخت).

[gravityform id=”1″ title=”true” description=”true”]

در باب حضور ایشان در سمت ادیتوری یا عضویت در هیئت های ویراستاری مجلات مختلف نیز نکات قابل تأملی وجود دارد که در ادامه به آن پرداخته ایم:

براساس مستند پیوست، دکتر عریان در ۱۹ مجله ویراستار یا عضو هیئت تحریریه هستند. در نگاه محتوایی این حجم از مشارکت در انتشار مجلات می تواند یک برند باشد ولی بررسی کیفیت علمی این مجلات خلاف این موضوع را نشان می دهد.

چنانچه در مستند پیوست دیده می شود این ۱۹ مجله  فاقد اعتبار یا بی نام و نشان و بعضاً در لیست سیاه وزارت بهداشت یا وزارت علوم قرار دارند. هیچکدام از این مجلات دارای ایمپکت فاکتور نیستند. اغلب آنها دسترسی آزاد  ( Open Access) هستند و با دریافت پول مقاله چاپ می کنند. نکته دیگر این است که دکتر عریان با رانت ادیتوری، در این مجلات مقالات متعددی نیز چاپ نموده است. به طور مثال در مجله زیر به عنوان عضو هیئت ویراستاران ۶ مقاله در سالهای ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ چاپ نموده اند.

Hard Tisue; Open Access

همچنین ۶ مقاله در مجله دیگری که در لیست سیاه بوده و  عضو هیئت ویراستاران آن هستند چاپ کرده اند که ۴ عدد از آنها فقط در سال ۲۰۱۵ بوده است.

Journal of Sports Medicine & Doping Studies

ISSN: 2161-0673 Open Access

آیا کسی که دو دوره معاون پژوهشی دانشگاه شیراز بوده و دو دوره نیز رئیس دانشگاه بوده است و سالها نیز به عنوان عضو هیئت ممیزه دانشگاههای مختف بوده و در حال حاضر نیز رئیس هیئت ممیزه دانشگاه یاسوج هست، مفاهیمی از قبیل لیست سیاه وزارات علوم، لیست سیاه وزارت بهداشت، لیست سیاه پایگاه علم سنجی جهان اسلام، مجله دسترسی آزاد و پولی را نمی داند؟  آیا آیین نامه تخلفات پژوهشی ابلاغی وزارت علوم را نخوانده اند؟ یا چون سالها پیش و در دوران اقتدارش در دانشگاه شیراز استاد شده است خیالش راحت است که دیگر کسی به پرونده اش ورود نمی کند؟ یا آنقدر خیالش از حمایت دوستان مرکز نشینش راحت است که هر چه هر کجا چاپ کند بیمه خواهد بود؟

 

ریاست ایشان بر هیئت ممیزه دانشگاه یاسوج و کارگروه اخلاق پژوهشی دانشگاه یاسوج، طنز تلخی است. واقعاً وزارت علوم را چه شده است؟ وقتی پژوهش های رئیس صاحب نام دانشگاهش از این قماش است چه انتظاری از خیل دانشجویان نیازمند چاپ مقاله و اعضای هیئت علمی در انتظار مقاله برای تبدیل وضعیت و ارتقا دارند؟

امیدواریم معاونت محنرم پژوهشی وزارت عتف به عنوان متولی اخلاق در پژوهش، هیئت های ممیزه ی دو دانشگاه شیراز و یاسوج یا هیئت ممیزه ی مرکزی وزارت علوم برای موارد مشابه، پاسخ در خوری برای اعضای هیئت علمی این دو دانشگاه و دانشگاههای کشور ارائه نمایند.

نکته ۱: برای بررسی صحت آمار ارائه شده به آدرس زیر  و فایل پیوست مراجعه شود:

https://scholar.google.com/citations?hl=en&user=_-CbeUUAAAAJ&view_op=list_works&sortby=pubdate

نکته ۲: گوگل اسکولار از جمله سایت های رکورد کارهای چاپی نویسندگان مختلف می باشد که موارد خود اظهاری را می پذیرد و به اعتبار علمی مجلات انتشاردهنده مقالات کاری ندارد. به همین دلیل دکتر عریان خیلی علاقه مند به این سایت برای تبلیغ کارهای چاپی خود بوده و اخیراً به مسئول علم سنجی دانشگاه تأکید نموده که همکاران دانشگاه را تشویق به ثبت کارهایشان در گوگل اسکولار بنمایند. در صورتیکه سایت های معتبری مانند وب اف ساینس (WOS)  بر اساس خود اظهاری عمل نمی کند و عموماً کارهای چاپی در مجلات معتبر را به صورت سیستماتیک رکورد می نماید.